Motorun Mühim Sayısal Kıymeti: Tork
Bir otomobil almadan ilkin özelliklerini incelerken birden fazla sayısal kıymet karşımıza çıkar. Söz mevzusu değerler hem aracın boyutları ve ağırlığı hakkında informasyon verirken hem de motor verileri hakkında informasyon verir. Araçlarda kullanılan içten yanmalı yada elektrikli motorlar değişik sayısal değerlere sahiptirler. Bu değerler tork, beygir şeklinde adlar ile sayısal olarak belirtilirler. Bizde sizlere sık sık karşımıza çıkan tork kavramından ve {nasıl} hesaplandığından bahsedeceğiz.
Tork Nedir ?
Aslen tork terimine çoğumuz aşinayız. Sadece tork terimi çoğu zaman beygir gücü ile karşılaştırılmaktadır. Aslen ikisi değişik şeylerdir. Rahat bir ifade tork, aracın motorunda yer edinen krank milinin bir dakika içinde gerçekleştirdiği dönüş sayısına denmektedir. Bu dönüş sayıları, tekerlere itme kuvveti sağlar. Böylece araçların hızı ve çekiş gücü sayısal olarak belirlenmiş olur. Kısaca dönüş sayılarının azca ya da oldukça olması aracın çekiş enerjisini ifade eder. Netice olarak bir aracın eğer çekiş gücü yüksekse, tork kuvveti de yüksektir diyebiliriz.
Tork Kıymeti {Nasıl} Hesaplanır?
Tork kıymeti ”kuvvet X (çarpı) kuvvet kolu” şeklindeki formül ile hesaplanır. Bu formül baz alındığında, kuvvet kolundaki gerçekleşen artış, tork değerinde de artış yaratır. Kısaca kuvvet kolu ne kadar artarsa, tork da bir o denli artar. Peki kuvvet kolu {nasıl} arttırılır? Motor dişlilerini ve çaplarını değişiklik yapmak ya da piston kolu üstünde oynama yapmak, kuvvet kolunu arttırabilir. Dizel araçlar bu aşamada güzel örneklerdir. Benzinli araçlara nazaran daha uzun piston kollarına haiz dizel araçların tork kıymeti, benzinlilere gore daha yüksektir.
Tork değerinin {nasıl} hesaplandığını bir örnek ile inceleyebiliriz. 200 Nm değerinde tork değerine haiz benzinli bir aracın dakikada 4000 devir çevirilmiş olduğu görülür. Bu kıymet bizlere şunu anlatır; 200 Nm tork değerine ulaşmak için vasıta motorunun 4000 devirde emek harcaması gerekiyor. Böylece motor 4000 devirdeyken, maksimum tork değerine şu demek oluyor ki 200 Nm’e ulaşır.
Tork Kıymeti Nedir, Ne İşe Yarar?
Tork nedir ? sorusuna yanıt olarak tork değerinin aracın motor enerjisini belirten bir kıymet bulunduğunu söylemiştik. Bu güç esas olarak çekiş enerjisini ifade etmektedir. Yüksek tork değerine haiz araçlar bilhassa eğimli yollarda zorluk çekmeden hareket edebilirler. Buradan da SUV türünde yada ağır ticari vasıtalarda kullanılan dizel motorların, niçin kullanıldığını anlayabiliyoruz. Ağır olan bu araçlar, hareket etmek için yüksek çekiş gücüne gerekseme duyuyorlar. Yüksek çekiş gücü de yüksek tork veren dizel motorlar ile mümkün oluyor.
Tork ve Beygir Gücü Farkları
Torkun aracın çekiş kuvvetini ifade ettiğini yukarıda anlatmıştık. Beygir gücü ise hız ile ilgili bir kavramdır. Kısaca gücün kullanılacağı gereksinimler oldukça daha farklıdır. Örnek verecek olursak; yarış otomobillerinin beygir gücü fazladır. Şu sebeple bu tip arabaların süratli olması gerekmektedir. Tork gücü ise hızla alakasızdır.
Tork ve beygir gücünün farkını aracımız hareket halindeyken de anlayabiliriz. Örnek verecek olursak; aracımızın beygir enerjisini idrak etmek için hız göstergesine bakmamız yeterlidir. Sadece tork enerjisini öğrenmek için bakmanız ihtiyaç duyulan yer devir göstergesidir. Aracımızın mevcud düzeninde ne kadar azca devirde ne kadar yüksek hızlara çıktığına bakarak tork enerjisini de anlayabilirsiniz.
Trink sat!